Bel Soğukluğu, Gonore Nedir?
Gonokoksik üretrit-Gonore(Bel soğukluğu); Cinsel yolla bulaşan, sadece insanlarda hastalık yapan, erkeklerde idrar yaparken yanma(dizüri) ve idrar kanalında(üretral) sarı-yeşil akıntı(pürülan) ile kendini gösteren, kadınlarda ise pek belirti vermeyen bir enfeksiyon hastalığıdır. Bel soğukluğu en sık idrar kanalını (üretra), rektum veya boğazı etkiler. Kadınlarda ise gonore daha çok rahim ağzını etkilemektedir. Bel soğukluğu hangi bölüm bakar diye bir soru akla gelebilir, bel soğuluğu ve gonoreye üroloji bölümü bakmaktadır. Gonore kendiliğinden geçer mi: Eşlerin veya partnerlerin birine bel soğukluğu teşhisi konulduysa mutlaka hekime gitmekte yarar vardır, aynı enfeksiyon sizde de olabilir. Tedavi olmayan, yada uygun olmayan yetersiz tedavi edilen bel soğukluğu (gonore), ilişkide olduğunuz kişilere defalarca bulaştırma tehlikesi vardır. Kendiliğinden geçmesini beklemek çok büyük risktir, önemli sonuçları olabilir.
Bel soğukluğu, Gonore bel soğukluğu nasıl bulaşır: En sık vajinal, oral veya anal seks sırasında yayılır. Ayrıca hasta anneler doğum sırasında bu hastalığı bebeğe bulaştırabilir. Bu bebeklerde gonore en çok gözleri etkilemektedir.
Cinsel ilişkiden kaçınmak, prezervatif kullanmak ve karşılıklı olarak tek eşle ilişki içinde olmak cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önlemenin en iyi yoludur.
Bel Soğukluğu, Gonore Belirtileri Nelerdir?
Bel soğukluğu yani gonore enfeksiyonu hiçbir belirti neden olmayabilir. Bununla birlikte, belirtileri oldukça yoğun ve vücudunuzdaki birçok bölgeyi etkileyebilir, ancak genellikle belirtilerin büyük çoğunluğu genital (penis, vajina vs)sistemde görülür.
Bel soğukluğunun Genital (penis, vajina vs) bölgedeki belirtileri
Erkeklerde:
- Ağrılı idrara çıkma, idrar yaparken yanma
- Penisin ucundan irin benzeri, mukopürülan, sarı yeşil, bazen şeffaf akıntı
- Testiste ağrı veya şişlik
Kadınlarda:
- Olağan dışı vajinal akıntı, irin tarzı sarı yeşil bazen köpüklü akıntı
- idrar yaparken yanma(dizüri) ve ağrı
- Vajinal ilişki sonrası, adetler arası ara kanamaları
- Karın ve kasıklarda (pelvik) ağrı
Bel soğukluğunun Vücudun diğer bölgelerindeki belirtileri:
Anüs ve Rektum: Bel soğukluğunun belirtileri arasında anal kaşıntı, rektumdan irin benzeri akıntı, tuvalet kağıdında parlak kırmızı kan lekeleri ve büyük abdest sırasında ıkınma zorunluluğu yer alır.
Gözler: Gözlerinizi etkileyen bel soğukluğu, göz ağrısına, ışığa duyarlılığa ve bir veya iki gözden irin benzeri akıntıya neden olabilir.
Boğaz: Bel soğukluğunun ağız, boğaz ve gırtlakta görülen belirtileri arasında, boğaz ağrısı, boğazda şişlik ve boyun kısmında şişmiş lenf düğümlerini sayılabilir.
Eklemler: Bel soğukluğu eklemlerde de enfeksiyon yapabilmektedir ve buna septik artrit yani eklem iltihabı denilmektedir. Bir veya daha fazla eklemi etkileyebilir, etkilenen eklemlerde, özellikle hareket sırasında, sıcaklık, kırmızılık, şişlik ve aşırı ağrı görülebilir.
Doktora ne zaman gitmelisiniz?
- İdrar yaparken yanma hissi veya penisde, vajinada veya rektumda irin benzeri akıntı, ağrı, idrar yaparken ağrı ve yanma ve diğer belirtiler varsa mutlaka hekime başvurulmalıdır.
- Eşlerin veya partnerlerin birine bel soğukluğu teşhisi konulduysa mutlaka hekime gitmekte yarar vardır, aynı enfeksiyon sizde de olabilir. Tedavi olmayan, yada uygun olmayan yetersiz tedavi edilen bel soğukluğu (gonore), ilişkide olduğunuz kişilere defalarca bulaştırma tehlikesi vardır.
Bel soğukluğu neden olur?
Bel soğukluğuna Neisseria gonorrhoeae adlı bakteri neden olmaktadır. Gonore bakterileri başta oral, anal veya vajinal ilişki olmak üzere, cinsel temas sırasında bir kişiden diğerine geçmektedir.
Bel soğukluğunun risk faktörleri nelerdir?
25 yaşından küçük cinsel olarak aktif kadınlar ve erkeklerle cinsel ilişki sırasında gonore bulaşma riski daha yüksektir.
Bel soğukluğu riskini artırabilecek diğer faktörler şunlardır:
- Yeni bir seks partneri ile birlikte olmak
- Başka partnerleri olan bir seks partneri ile birlikte olmak
- Birden fazla seks partneri ile birlikte olmak
- Bel soğukluğu veya cinsel yolla bulaşan başka bir enfeksiyon geçirmiş olmak
Bel soğukluğunun bıraktığı komplikasyonlar, sekeller ve yan etkileri nelerdir?
Tedavi edilmeyen veya uygun ve yetersiz tedavi edilen bel soğukluğu (gonore), aşağıdakileri komplikasyonlara yol açabilir:
Kadınlarda kısırlık: Bel soğukluğu rahim ve tüplere (fallop tüplerine) yayılarak pelvik inflamatuar hastalığa (PID) neden olabilir. PID, tüplerin skarlaşmasına, sertleşmesine neden olarak, gebelik problemlerine ve kısırlık riskinin artmasına neden olabilir. PID acil tedavi edilmesi gereken bir durumdur.
Erkeklerde kısırlık: Bel soğukluğu, sperm kanallarının (epididim) bulunduğu testislerin arka kısmındaki küçük, kıvrımlı tüplerin iltihaplanmasına (epididimit) neden olabilir. Tedavi edilmeyen epididimit kısırlığa neden olabilmektedir.
Eklemlere ve vücudunuzun diğer bölgelerine yayılan enfeksiyon: Bel Soğukluğuna neden olan bakteri, kan dolaşımı yoluyla yayılabilir ve eklemleriniz de dahil olmak üzere vücudunuzun diğer bölümlerine bulaşabilir. Ateş, kızarıklık, cilt yaraları, eklem ağrısı, şişme ve sertlikler yapabilmektedir.
HIV/AIDS riskinde artış: Bel soğukluğu, AIDS'e yol açan virüs olan insan immün yetmezlik virüsü (HIV) ile enfeksiyona karşı daha duyarlı ve vücudu açık hale getirir. Hem bel soğukluğu hem de HIV'i olan kişiler, her iki hastalığı da eşlerine ve partnerlerine daha kolay bulaştırabilmektedir.
Reiter Sendromu: Eskiden Reiter sendromu olarak bilinen reaktif artrit, vücudun başka bir bölgesindeki bir enfeksiyona (çapraz reaktivite) yanıt olarak gelişen bir inflamatuar artrit şeklidir. Diz, bilek yada ayaklarda ağrı yada şişme ile kendini gösterir. Kaburgalarda, sırtta, belde, topukta ağrı duyulabilir.
Bebeklerde komplikasyonlar: Doğum sırasında anneden bebeğe geçen belsoğukluğu bebeklerde körlük, kafa derisinde yaralar ve değişik alanlarda enfeksiyonlar gelişebilir.
Bel soğukluğu, Gonore önlenebilir mi?
Bel soğukluğu riskini azaltmak için şunlara dikkat etmek gerekir:
Prezervatif kullanılması: Cinsel ilişkiden kaçınmak bel soğukluğunu önlemenin en kesin yoludur. Anal, oral veya vajinal seks dahil her türlü cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanılması bel soğukluğu önlemi için önemlidir.
Cinsel partneri sayısını sınırlayın: Tek eşlilik her zaman için en güvenli yollardan biridir, partner sayısı arttıkça risk artmaktadır.
İlişki öncesi test yaptırmak: Eşlerin veya partnerlerin ilişkiye başlamadan önce cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için test yapılması güvenli ilişki için önemli olabilir.
Cinsel yolla bulaşan hastalık olasılığı yüksek olan biriyle ilişkiden kaçınmak: Partnerinizde idrar yaparken yanma veya genital kızarıklık veya yara gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyon belirtileri varsa, o kişiyle cinsel ilişkiden kaçınmak gerekir.
Bel soğukluğu için düzenli testlerin yapılması: 25 yaşın altındaki cinsel olarak aktif kadınlarda ve enfeksiyon riski yüksek olan yaşlı kadınlarda yıllık cinsel yolla bulaşan enfeksiyon için tarama önerilir.
Tekrar enfeksiyonu önlemek: Tekrar tekrar bel soğukluğuna yakalanmamak için, eşlerin ve partnerlerin tedaviyi tamamlayana ve belirtiler geçene kadar cinsel ilişkiden kaçınması gerekir.
Bel soğukluğu, Gonore Nasıl Teşhis Edilir?
Bel soğukluğu olup olmadığını belirlemek şunlar yapılır:
Fizik muayene: Fizik muayenede saptanan akıntı bazen teşhis koydurucudur. ayrıca bu akıntı bir lam üzerine alınarak mikroskopta incelenebilir, bol lökosit ve diplokok bakteri görülmesi kesin teşhis için değerlidir.
İdrar tahlili: Bu, idrar kanalındaki bakterileri tanımlamanıza yardımcı olabilir.
Etkilenen alandan alınan sürüntü: Boğaz, idrar kanalı, vajina veya rektumdan sürüntü alınarak mikroskopta incelemek incelenebilir ve kültür yapılabilir.
Kadınlar için bel soğukluğu (Gonore) için evde test kitleri mevcuttur: Test için belirli bir laboratuvara gönderilen kendi kendine test için vajinal sürüntüleri içerir.
Cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonların test edilmesi: Cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlar için testler önerebilir. Bel soğukluğu, özellikle bel soğukluğuna eşlik eden klamidya olmak üzere bu enfeksiyonlara yakalanma riskini artırır. Bel soğukluğu dışında dışında oluşan cinsel yolla bulaşan hastalıklara ise non-gonokoksik üretritler denilmektedir. Non-gonokoksik üretrite etken olarak Klamidya trachomatis (%15–40), Ureaplasma urealyticum (%10–40), Mycoplasma genitalium (%15–25), daha az sıklıkla Trichomonas vaginalis (%2–5), HSV ve enterik bakteriler yer alır. Tüm araştırmalara rağmen olguların yaklaşık %20’sinde etken tanımlanamaz.
Bel soğukluğu, Gonore Nasıl Tedavi Edilir?
Yetişkinlerde gonore tedavisi: Bel soğukluğu olan yetişkinler antibiyotiklerle tedavi edilir. Oral azitromisin (Zithromax) ile birlikte enjeksiyon olarak verilen seftriakson ile tedavi edilmesini önermektedir. Seftriaksona alerjiniz varsa, size oral gemifloksasin veya enjekte edilebilir gentamisin kullanılabilir. Gonore kaç günde iyileşir diye bir soru akla gelebilir; yapılan tedavinin hemen başında bir kaç gün içinde belirtiler kaybolabilir, anacak tedavi tamamlanmazsa tekrar edebilir ve partnere defalarca bulaşabilir.
Partnerler için gonore tedavisi: Eşiniz de herhangi bir belirti veya semptomu olmasa bile aynı tedaviyi almalıdır. Belsoğukluğu tedavisi görmüş olsanız bile, tedavi edilmeyen bir eş bunu size tekrar tekrar bulaştırabilir.
Bebekler için gonore tedavisi: Belsoğukluğu olan ve enfeksiyonu geliştiren annelerden doğan bebekler antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
Re-enfeksiyonları(tekrar enfeksiyon) önlemek için tedavi verilen hastalara yedi gün süreyle cinsel ilişkiye girmemeleri gerektiği söylenmelidir. Hastanın tedavi başlangıcından önceki 60 gün içinde ilişkide bulunduğu partnerlerine de tedavi verilmesi gerektiği anlatılmalıdır. Tedaviden sonraki 6 ay içinde tekrarlama olasılığı yüksek olduğundan; 3 ile 6 ay sonra nükleik asit amplifikasyon testleri semptom varlığından bağımsız olarak istenmektedir.
Önerilen tedavi rejimleri ile tedavi edilen hastalar için rutin tedavi sonrası kültür alınması önerilmemektedir. Bununla birlikte tedavi sonrasında semptomların devam etmesi durumunda yeniden değerlendirilir ve devam eden gonokokok enfeksiyonları için antmikrobiyal duyarlılık testi yapılır. Tedavi sonrasında saptanan enfeksiyonlar yetersiz ya da tedavi görmemiş cinsel partnere bağlı olarak gelişmiş yeni bir enfeksiyon (reenfeksiyon) olarak değerlendirilebilir. Süregelen enfeksiyonlarda Klamidya trakomatis veya diğer organizmalar düşünülmelidir. Bunun yanında hastanın tedaviye uyumu ve kullandığı antibiyotiğe karşı gelişmiş direnç durumu da değerlendirilmelidir.
Tekrar veden veya Dirençli enfeksiyonTedavisi: Ampirik(körleme) tedavinin tekrarlanmasından önce üretritin objektif bulgularının olduğu gösterilmelidir. Erkek bir hastada rekürren, tekrarlayan üretrit durumunda, tedaviye uyumsuzluk halinde ve tedavi edilmemiş cinsel partner ile tekrar karşılaşılmış olması durumunda başlangıçtaki tedavi rejimi uygulanmalıdır. Diğer hastalara, T. vajinalis için üretral kültür yapılmalıdır. Başlangıç tedavisini uygun olarak almış olan hastalara ve tedavi olmamış cinsel partner ile tekrar karşılaşmamış olan hastalara metronidazol (tek doz oral 2gram) + eritromisin (7 gün, günde 4 kez 500 mg) ya da etilsüksinat (7 gün günde 4 kez 800 mg) verilir. Bu rejim T. vajinalis ve genital mikoplazmaları da kapsamaktadır.