Prostat rahatsızlığı tanısı için üroloji uzmanın el ile ve ultrason aracılığı ile yapacağı muayene sonucunda tespit edilebilir. Ancak prostat kaç gram ya da mililitre olduğundan daha önemli olan, bu büyümenin iyi huylu kötü huylu mu olduğunu ya da idrar yolunu ne kadar tıkamış olduğudur. İdrar yolunun tıkalı olup olmadığını anlamak amacıyla idrar ölçüm testi yapılmaktadır. Prostat kanseri ve iyi huylu prostat büyümesini birbirinden ayırt etmek amacıyla da PSA ve prostat muayenesi olarak adlandırılan bir kan testi yardımcı olmaktadır.
Bireyin idrar ile alakalı yakınmalarının iyi huylu prostat büyümesine bağlı olduğu tespit edildikten sonra, semptomlar tedaviyi gerektirecek biçimde ise, ilk olarak çeşitli ilaçlar ile prostatın gevşetilmesi ve bazen ise küçültülmesi sağlanılır. Bunun sayesinde ise idrar kanalı rahatladığı için hasta bireyin idrarını kolaylıkla yapabilmesi olası hale getirilmesi sağlanmış olur.
Tedavi yalnızca hasta bireyin idrarının kolayca yapılabilmesi için değil, ayrıca prostattaki tıkanıklık nedeni ile zorlanmaya başlayan mesanenin de rahatlaması sağlanılılır. Böylece, mesanesin sonraki zamanlarda böbreğin ilerleyici ve kalıcı biçimde hasar görmesinin önüne geçilir.
İyi Huylu Prostat Büyümesi
Hasta bireylerin bir kısmında yapılan ilaç tedavilerine rağmen prostat rahatsızlığı devam edecek ve semptomlar şiddetlenecektir. Bu gibi durumlarda hastaya, prostatın oluşturmuş olduğu tıkanıklığı gidermek amacı ile ameliyat yapılması gerekir. Yapılan bu ameliyatlarda prostatın büyüyerek idrar kanalına baskı yapan bölgesinin temizlenmesi ya da idrar yolunun açılması hedeflenilir. Bu ameliyat çoğu zaman kapalı/endoskopik yöntem ile dış idrar kanalından ilerletilen aletleri kullanılarak, prostat iç bölgesinin traşlanıp idrar yolunun açılması biçiminde uygulanır.
İyi huylu prostat büyüme rahatsızlıkları için yapılan bu ameliyatın prostat kanseri için yapılan radikal prostatektomi operasyonu ile karıştırılmaması gerekir. İyi huylu prostat büyümesi için yapılan ameliyatlarında prostatın yalnızca idrar yolunu kapatan tarafı temizlenirken, prostat kanserinde prostat organına dair tüm organların vücudun dışarısına alınması hedeflenmektedir. İyi huylu prostat büyüme ameliyatlarında prostatın idrar kanalına uzak olan dış tarafı hasta bireyde bırakılacağından dolayı, bu kısımlarda bilahare kanserin gelişme ihtimali herkeste olduğu kadar söz konusudur.