Cinsel Yolla Bulaşan Hastalık: Şankroid, Yumuşak Şankr Nedir?
Şankroid yada yumuşak şankr cinsel yolla bulaşan hastalık sınıfında olan ve cinsel organlarında yumuşak kenarlı (yumuşak şankr) ülserlerin oluşmasına, kasıklarda lenf düğümlerinde şişlik ve ağrıya neden olan enfeksiyon hastalığıdır. Antibiyotikler ile kolayca hastalığı tedavi edebilir. Çok partnerli cinsel ilişkiden uzak durmak kaçınmak bunu önleyebilir.
Şankroid nedir? Yumuşak şankr Nedir: Şankroid yada yumuşak şankr Haemophilus ducreyi'nin (H. ducreyi) neden olduğu bakteriyel bir enfeksiyondur. Şankroid, cinsel yolla bulaşan bir hastalık veya cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (CYBH, CYBE) olarak kabul edilir.
Şankr Nedir: Genellikle cinsel temasla bulaştığından genital bölgede çıkar, ancak rektal bölgede, anüste, dilde, ağızda, dudakta, vücudun her yerinde görülen, ilk çıkan yaraya şankr denir. Şankr; ağrısız, sert, deriden kabarıktır, zamanla ülserleşir, ortası çukurlaşır, akıntılı hal alabilir.
Frengi ve şankroid arasında bir fark var mı?: Frengi ve şankroid, cinsel ilişki yoluyla yayılan hastalıklardır, ancak frengiye neden olan mikrop, şankroide neden olan ile aynı değildir ve tedavisi farklıdır. Frengide görülen şankr çoğunlukla genital bölgede, ayrıca ağızda veya anüsde oluşan ağrısız sert bir yara veya ülserdir. Şankroid de ise yumuşak bir şankr (ülser) vardır ve bunlar genellikle ağrılı ve kırmızıdır, iltihabi akıntı yapabilir.
Şankroid kimleri etkiler?: Şankroid hastalığının görülme sıklığı düşüktür, bunun nedeni teşhis koymanın zor olmasıdır. Genellikle "genital ülser hastalığı" terimi altındaki diğer genital ülser veya yara yapan hastalıklarla bir başlıkta toplanmakta ve incelenmektedir. Yani cinsel yolla bulaşan ve genital yaralara neden olan hastalık grubundadır. Korunmasız cinsel ilişkiye giren herkes şankroid alabilir, sünnetsiz kişilerde daha sık görülür. Kadınlarda genellikle belirti vermezler.
Şankroid hastalığının belirtileri nelerdir?
Şankroid için kuluçka süresi yaklaşık üç ila yedi gündür. Şankroid hastalığının belirtileri şunlardır:
- Genital bölgede kabarık ve ağrılı şişlikler.
- Bu şişliklerden gelişen düzensiz yumuşak kenarlı ülserler.
- Yaralarda kızarık ve ciltte parlaklık.
- iltihabi ve bulaşıcı sıvı akıntısı.
- Bu yaraların daha geniş alanlara yayılması
- Kadınlarda pek belirti vermeyebilir, erkeklerde bu lezyonlar genellikle ağrılıdır.
Şankroid Hastalığının Nedeni ve Etkeni Nedir?
Şankroid, cinsel temas yoluyla yayılan çok bulaşıcı bir bakteriyel hastalıktır. Şankroide neden olan bakteriye Haemophilus ducreyi (H. ducreyi) adı verilir. cinsel temas sırasında derideki küçük, sıyrık ve yaralardan, veya gözyaşları yoluyla vücuda girdiğini bilinmektedir. Yumuşak şankr dan akan irin bulaşıcı olup cinsel temas olmadan da direkt olarak kolayca bulaşabilir.
Şankroid nasıl teşhis edilir?
Şankroidi teşhis etmek biraz zordur, H. ducreyi'yi bulmak için özel besi yeri gerektirir ve %100 doğru sonuç da vermeyebilir. Genital ülser veya yara yapan cinsel yolla bulaşan frengi, genital uçuk(genital herpes) veya lenfogranüloma venereumu gibi hastalıklarla karışabilmektedir. Şankroid hastalığını teşhis edecek özel bir test yoktur.
Şankroidi teşhisinde şunlar varsa teşhis konabilirr:
- Ağrıya neden olan bir veya daha fazla genital yara (ülseriniz)
- Kasıklarda şişmiş ve ağrılı lenf düğümleri .
- Herpes simpleks virüsü ve Sifiliz(Treponema pallidum) testleri negatif .
Şankroid nasıl tedavi edilir?
Şankroid tedavisi için antibiyotiklerle yapılmaktadır: Şu seçeneklerden bir tanesi önerilir
- Azitromisin, 1 gram ağızdan alınır. Bu tek dozdur.
- Ceftriaxone iğne 1 gr tek doz.
- Siprofloksasin, üç gün boyunca günde iki kez 500 mg.
- Eritromisin, yedi gün boyunca günde üç kez 500 mg.
Şankroid tedavisine başladıktan sonra 2 haftada iyileşme olur, eğer olmazsa teşhis gözden geçirilir. Şankroid tedavi edilmezse bile 2 ay içinde kendiliğinden düzelebilir ancak süreç oldukça sıkıntılı olabilir. Bu arada şankroid hastalığı olanlara HIV daha kolay bulaşmaktadır.
Şankroid Hastalığından Korunma yolları nelerdir?
- Seksten tamamen uzak durmak.
- Sadece hastalığı olmayan bir partnerle seks yapmak.
- Oral, vajinal ve anal seks için prezervatif kullanarak güvenli seks yapmak.
- Genital bölgede iltihabi akıntısı olanlarla temas etmemek